Sag radikalizmin burada bahsettigim hilelerini kati bir sekilde belirlemek, her birini sözünü hic esirgemeden adlandirmak, eksiksiz betimlemek, her birinin icerimlerini iyice tarif etmek ve böylece kitlelere bu hilelere karsi bagisiklik kazandirmak icin caba göstermek gerekir. Cünkü nihayetinde hic kimse aptalin teki olmak istemez. Ve bütün bunlarin nihayetinde devasa bir psikolojik istismar teknigi, devasa bir psikolojik kaziklama oldugu da acikca gösterilmelidir.
Adornonun bu sözleri 1967 yilina ait. Yeni Sag Radikalizmin Vecheleri baslikli konferans metninden. Bu kitaba, yakindan ilgili daha erken bir konferansini, 1954 tarihli Gecmisin Islenmesi Ne Demektir metnini de ekledik. Bu iki yazisinda Adorno savas sonrasi dönemde demokratik ortak temsil ile sermayenin yogunlasma egilimi arasindaki yapisal karsitligin devam ettigini, bu nedenle milliyetci ve fasist hareketlerin sürdügünü vurgular, onlardan kendi kavramsal iceriginin hakkini bugüne kadar tam anlamiyla verememis bir demokrasinin yara izleri olarak söz ederek, radikal sag propagandanin basvurdugu hileleri ve yenilginin toplumda yol actigi narsisist incinmenin izlerini ele alir.
Bu hikayedeki hersey tekinsiz bicimde tanidiktir. Uzun yillar önce ve Alman deneyimi üzerine yapilmis bu konusmalarin günümüz icin ve sadece Türkiye gibi demokrasi olmayan ülkeler icin degil, Avrupa ülkeleri ve ABD icin de gecerli olmasinda, evet, cok ürkütücü bir yan var ama diger yandan bu genellik fasizmin süregiden dünya düzeninin bir ürünü oldugunu da acikca gösteriyor.
